Posłowie najważniejszych partii politycznych w Niemieckim Bundestagu doszli do porozumienia w kwestii instalacji w centrum Berlina pomnika upamiętniającego ofiary napaści Niemiec Hitlerowskich na Polskę we wrześniu 1939 roku. Obok niego zbudowane zostanie centrum dokumentacji zbrodni dokonanych na polskich obywatelach. Plac w centrum Berlina otrzyma nazwę „1 września 1939”.
Pomysł wybudowania w centrum Berlina pomnika upamiętniającego ofiary okupacji w Polsce nie jest nowy. Wystąpił z nim przed wielu lat Władysław Bartoszewski i środowisko ofiar Oświęcimia. Początkowo mówiło się o zbudowaniu go na placu Askanischen Platz w pobliżu dawnego dworca kolejowego Anhalter Banhof. Pomysł ten wywoływał sporo kontrowersji. Pojawiło się wiele głosów, że upamiętnić należy wszystkie ofiary narodowosocjalistycznej agresji w Europie Południowo-Wschodniej, a nie tylko jedną nację.
W toczącej się dyskusji nastąpił ostatecznie zwrot. Przed kilkoma tygodniami Instytut Polsko-Niemiecki w Darmstadt wspólnie z Fundacją Pomnika Ofiar Zamordowanych Żydów Europy wystąpił do niemieckiego Bundestagu z nową koncepcją. Zakłada ona poszerzenie dotychczasowego pomysłu. Autorzy proponują przemianowanie jednego z centralnych placów Berlina na „1 września 1939 roku”. Na placu tym, obok pomnika ofiar września, miałoby stanąć duże centrum dokumentacyjne. Miałby to być ośrodek o charakterze naukowo-popularyzatorskim. Mieściłby w sobie pomieszczenia, w których można by prezentować wystawy poświęcone skutkom niemieckiej okupacji w Europie Środkowo Wschodniej. Będą one miały unaocznić indywidualne i kolektywne doświadczenia terroru z perspektywy ofiar, prezentować dramat i okrucieństwo niemieckiej obecności w Polsce. Ale spektrum tych wystaw miałoby być szersze. Miałoby się tu zaleźć również miejsce dla inicjatyw, które miałby upamiętnić losy innych nacji, które ucierpiały na wskutek niemieckiej agresji w latach 1939 do 1945. Wystawy miałby unaocznić dramat, jaki rozegrał się w tej części Europy w szerszym kontekście historycznym.
Ośrodek miałby również zrealizować inicjatywę edukacyjną, na którą składałyby się zarówno prelekcje jak i wystawy na temat niemieckiej okupacji w Polsce. Miałby one być prezentowane później w niemieckich szkołach. Zdaniem centrum będzie również badanie tych niemieckich zbrodni w Europie Wschodniej, które z niemieckiej perspektywy nie są jeszcze dostatecznie zbadane.
Inicjatywa stworzenia kompleksu urbanistycznego, który miałaby upamiętnić niemiecką okupacje w Polsce ma bardzo wpływowych zwolenników. Należy do nich przede wszystkim prezydent niemieckiego Bundestagu, Wolfgang Schäuble (CDU). Z inicjatywą identyfikują się również Paweł Ziemniak, sekretarz generalny CDU, który sam zresztą pochodzi z Polski. Do ważnych sojuszników należy również Manuel Sarrazin (Die Grünen). To dzięki ich aktywności pomysł utworzenia kompleksu urbanistycznego poparło 260 posłów Bundestagu, z wszystkich frakcji oprócz AfD. Obok Francji upatrują oni w Polsce najważniejszego partnera w Unii Europejskiej. Dlatego umocnienie dobrych relacji uważają za jeden z najważniejszych celów niemieckiej polityki zagranicznej. Stworzenie projektowanego kompleksu architektonicznego postrzegane jest jako rodzaj gestu dobrej woli i wyciągnięcia ręki do wschodniego sąsiada.
Posłowie domagają się od Rządu Niemiec, by opracował do końca roku ramy finansowe tej inwestycji, jak i merytoryczne zadania centrum. Inicjatorami powołania centrum dokumentacji będą wspólnie posłowie Bundestagu, Instytut Polsko-Niemiecki w Darmstadt oraz Fundacja Pomnika Ofiar Zamordowanych Żydów Europy. Niemiecki Bundestag podejmie tę decyzje w najbliższych tygodniach.
W tym miesiącu w Muzeum Uniwersytetu Opolskiego obejrzeć można wystawę malarstwa niemieckiego z przełomu XIX i XX wieku. Są to prace śląskich artystów, które pochodzą z prywatnych zbiorów Anny i Norberta Honka. W wernisażu uczestniczyło wielu wybitnych przedstawicieli życia kulturalnego regionu.
W Polsce mieszka coraz więcej Niemców, którzy urodzili się na terenie współczesnej Republiki Federalnej. Osób, którzy sprowadzili się na Śląsk już jako dorośli ludzie. Niektórzy przedstawiciele mniejszości nie są zachwyceni ich obecnością w szeregach organizacji, co rodzi liczne napięcia.
Znaczący udział śląskich Autochtonów w wyborach do Bundestagu nadałby temu środowisku w Niemczech istotnego, politycznego znaczenia. Wydaje się, że elity mniejszości zrobiły dużo za mało, żeby z tej wielkiej szansy skorzystać. Jest to wielka zmarnowana szansa.
© Spectrum.direct
45-676 Opole, ul. Miodowa 1
E-mail: redakcja@spectrum.direct
