W kulturze rozrywkowej panuje moda na szokowanie i dawanie gotowych odpowiedzi. Krystian Lupa stara się działać odwrotnie. Wychodząc od tego, co pozornie oczywiste zasiewa wątpliwości. Sam mówi, że jego praca to ciągłe bycie pod wpływem marzeń. Niewielu z nas wie, że ten najwybitniejszy reżyser teatralny w Polsce wyrósł ze śląskiej ziemi. Inspiracje niemiecką kulturą stały się fundamentem jego wyjątkowych inscenizacji.
W kulturze rozrywkowej panuje moda na szokowanie i dawanie gotowych odpowiedzi. Krystian Lupa stara się działać odwrotnie. Wychodząc od tego, co pozornie oczywiste zasiewa wątpliwości. Sam mówi, że jego praca to ciągłe bycie pod wpływem marzeń. Niewielu z nas wie, że ten najwybitniejszy reżyser teatralny w Polsce wyrósł ze śląskiej ziemi. Inspiracje niemiecką kulturą stały się fundamentem jego wyjątkowych inscenizacji.
Krystian Lupa urodził się w Jastrzębiu- Zdroju. Jego ojciec był bardzo surowy i przyszły reżyser zawsze czuł przed nim respekt. Po latach wspomniał, jak jego ojciec przychodził do pokoju i monologował po niemiecku. Znakomitą znajomość tego języka wyniósł Krystian Lupa właśnie z domu rodzinnego. Już wcześnie zaczął czytać swoich ulubionych poetów w oryginale. To fascynacja niemiecką literaturą była i jest jedna z najważniejszych inspiracji jego twórczości. Lupa stał się też bezspornie najważniejszym propagatorem literatury niemieckojęzycznej na polskich scenach.
Tu na Śląsku zaczął Krystian Lupa tworzyć swój pierwszy teatr. Starał się wymyślać oryginalne, fantastyczne historie. Do takiej zabawy zapraszał też swoich kolegów z sąsiedztwa. Razem tworzyli narracyjne, przepełnione akcją zabawy.
Kiedy Krystian Lupa poszedł do liceum, uświadomił sobie, że nie należy uciekać w świat fantazji, gdyż to zajęcie odpowiednie dla dzieci, a nie prawie dorosłego mężczyzny. Mimo to, wciąż lubował się w wymyślaniu historii, jednak nikomu już o nich nie opowiadał. Zaczął fascynować się naukami ścisłymi i rozpoczął studia na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Ale nie potrafił zapomnieć o teatrze. Ostatecznie przeniósł się na Akademię Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, po uzyskaniu dyplomu na kierunku Grafika, kształcił się jeszcze w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi oraz w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie.
Jego spektakl dyplomowy „Nadobnisie i koczkodany” na podstawie dramatu Stanisława Ignacego Witkiewicza był prawdziwym objawieniem talentu. Lupa nie musiał jeździć od teatru do teatru i poszukiwać pracy. To dyrektorzy zwracali się do niego z propozycją angażu.
Według Krystiana Lupy teatr ma skłaniać do refleksji, być głębokim przeżyciem. Właśnie dlatego jego spektakle są dopracowane w każdym szczególe. Wielokrotnie doprowadzał do rozpaczy dyrektorów teatrów odciągając terminy premiery, do czasu kiedy nie uznał, że inscenizacja jest skończona. Zdarzało się nawet, że Lupa osobiście tworzył scenografię. Dbał również odpowiednią muzykę, która wzbogacała odbiór dzieła.
Krystian Lupa w swoich spektaklach starał się skupiać na relacjach międzyludzkich, na psychice bohaterów. Dużo czasu i zaangażowania poświęcał pracy z aktorami. Osobiście wybierał tych, z którymi chciał współpracować. Powstało nawet określenie „aktorzy Lupy” na grających w jego spektaklach.
Reżyser przygotowywał sztuki w wielu teatrach, szczególnie związany jest z krakowskim środowiskiem artystycznym, ale pracował także w Jeleniej Górze, Wrocławiu, Madrycie czy San Petersburgu. Wystawiał spektakle niemal na całym globie począwszy od USA, przez Rosję, aż po Japonię. Za swoje osiągnięcia artystyczne zdobył liczne nagrody.
Krystian Lupa jest najważniejszym polskim reżyserem teatralnym. Na światowej scenie, od czasów Jerzego Grotowskiego, żaden z reżyserów z Polski nie zdobył takiego uznania i sławy. Obok Arcybiskupa Nossola Nosola jest on dziś niewątpliwie najwybitniejszym żyjącym współcześnie Autochtonem. Należy bardzo ubolewać, że fakt ten nie istnieje w powszechnej świadomości. Zresztą sam Lupa, z perspektywy Nowego Yorku, czy Tokio chyba za rzadko o tym mówi.
Daria Socha
Wybrane inscenizacje literatury niemieckojęzycznej zrealizowane przez Krystiana Lupę
Wiosną tego roku zarząd fundacji Muzeum Górnośląskiego w Ratingen podjął decyzje o integracji placówki z muzeum regionalnym w Ruhr-Museum w Essen. Sprzeciw wobec tych planów połączył środowiska śląskie, mniejszość niemiecką, ale również organizacje wypędzonych i Polonię w Niemczech. Takiego wspólnego frontu wszystkich tych społeczności nie było jeszcze nigdy.
Śląscy pracownicy byli w Niemczech obrażani, wyzyskiwani i oszukiwani. Konfrontacja z prawdziwą rzeczywistością Republiki Federalnej była dla autochtonów prawdziwym wstrząsem. A rozczarowanie było coraz większe. Tej zmiany nastrojów na Śląsku liderzy organizacji mniejszości jakby nie zauważyli.
Na niemieckim fundamencie coraz wyraźniej rysuje się w środowisku mniejszości nowa, regionalna tożsamość. Festyn z okazji 35-lecia istnienia TSKN Województwa Śląskiego stał się czytelnym dowodem tego procesu. Odbył się w łubowickim Centrum Kultury i przyciągnął to pokolenie, które najboleśniej doświadczyło skutków polonizacyjnej polityki PRL.
© Spectrum.direct
45-676 Opole, ul. Miodowa 1
E-mail: redakcja@spectrum.direct
