Zabawa jest kluczem najbardziej efektywnej nauki. To przekonanie realizuje inicjatywa Landesversammlung der deutschen Vereine in der Tschechischen Republik (Związek Stowarzyszeń Niemieckich w Czeskiej Republice). W jej ramach powstał swoisty elementarz „In der Welt von Rübezahl“ dla czeskojęzycznych dzieci. Jest on osadzony w baśniowym świecie. Dzieci uczą się z niego nie tylko języka ale również zapomnianych elementów niemieckiej historii regionu.
Lucie Römer jest mamą dwójki synów, których wychowuje dwujęzycznie. Zafascynowana tajemniczą aurą baśni ze Śląska i Moraw poszukiwała więc dla swych pociech odpowiednich książek. Lucie zależało na tym, by jej dzieci mogły poznać tradycyjne podania swych przodków. Gdy jednak okazało się, że dotychczas nie powstała żadna publikacja tego rodzaju, postanowiła wziąć sprawy we własne ręce. W ten sposób powstał pomysł książki „In der Welt von Rübezahl und den Wassermännern“ (“Ve svěťě Rýbrcoula a hastrmanů”; pol. “W świecie Liczyrzepy i Wodników”), której jest autorką. Lucie Römer jest ponadto dziennikarką czeskiego tygodnika „Respekt”.
Autorka miała nadzieję, że regionalne bajki są jeszcze żywe i będzie je mogła usłyszeć z ust realnych ludzi. Przeprowadziła wiele rozmów w środowisku czeskich Niemców, ale okazało się, że żadna z przepytanych osób nie mogła sobie przypomnieć bajek z dzieciństwa. Dlatego też autorka sięgnęła po utwory spisane już kilkadziesiąt lat temu i które już niemal całkowicie zapomniano. W ten sposób udało się stworzyć wzruszającą kolekcję niemieckojęzycznych baśni. Römer przygotowała jej w takiej formie, żeby mogły być atrakcyjne dla dzieci w wieku przedszkolnym oraz wczesnej podstawówki. Ponadto pozycja została opatrzona bogatym zbiorem ilustracji, których autorem jest Jakub Šolín.
Od czeskich czy niemieckich regionalnych bajek odróżnia je to, że teksty prezentowane w książce Lucie Römer zdominowane są ogniowymi ludzikami (Feuermännchen), elfami (Venusleute), wszechobecnym Rübezahlem (Liczyrzepą) zamieszkujacym Pradziad (Altvater).
Także figury kobiece odgrywają tam bardziej aktywną rolę, niż typowo pasywne czeskie księżniczki. Wrażenie na autorce zrobiły również historie walecznych kobiet, które bronią się dzielnie przed diabłami, wodnikami czy złymi sąsiadami. Ulubioną zaś bajką autorki jest historia dotycząca powstania wioski aptekarzy, czyli Karpacza. Kult pracy i aspekty religijne są w tych bajkach silniej podkreślane, niż w bajkach czeskich.
Ponadto bajki wykorzystują naturalną ciekawość dzieci dla otaczającej przyrody i świata. Można w nich odnaleźć dla przykładu nawet opisy najpopularniejszych gatunków grzybów, które miały występować w lasach gdzie żyły bajkowe postaci. Wszystko to budzi również ciekawość do niemieckiego, bo w kulturze tego języka bajki te są nierozerwalnie osadzone.
Książka została wydana dzięki dofinansowaniu środków z niemieckiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz Czesko-niemieckiego Funduszu Przyszłości (Deutsch-Tschechischer Zukunftsfonds). Nie jest dostępna w regularnej sprzedaży, lecz można ją otrzymać całkowicie za darmo. W tym celu należy skontaktować się z sekretariatem Związku Stowarzyszeń Niemieckich w Czeskiej Republice (sekretariat[at]landesversammlung.cz). Jest pięknie wydana i stanowić będzie niewątpliwie ozdobę każdego dziecięcego pokoju. „In der Welt von Rübezahl und den Wassermännern“ została także nagrana w postaci audiobooka, w którym usłyszymy głosy m.in. aktora Daniela Bambasa, entolożki prof. Sandry Kreisslovej, czy przewodniczącego Związku Stowarzyszeń Niemieckich Martina Herberta Dzingla. Nie został on póki co jeszcze udostępniony.
Setna rocznica urodzin Heinza Piontka stała się w Kluczborku nie tylko okazją do wspomnienia wybitnego pisarza, lecz także przypomnieniem, że wielka śląska literatura nie zna granic narodowych. Piontek – jak wielu twórców z tej ziemi – przez całe życie niósł w sobie tę samą tęsknotę za krajobrazem dzieciństwa.
Przyszłość mniejszości niemieckiej w Polsce zależy od odwagi, by na nowo zdefiniować pojęcie niemieckości – nie jako abstrakcji, lecz jako żywej, zakorzenionej w śląskim regionie wspólnoty. Życie kulturalne mniejszości może znów stać się źródłem dumy, jedności i twórczej siły.
W polskiej ambasadzie w Berlinie odbyło się spotkanie środowisk polonijnych zainicjowane przez dr Adriannę Tomczak, kierującą Biurem Polonii. Dyskusja o nowej roli Polonii pokazała, że doświadczenie, mobilność i podwójna tożsamość mogą stać się fundamentem nowego mostu między Polską a Niemcami.
© Spectrum.direct
45-676 Opole, ul. Miodowa 1
E-mail: redakcja@spectrum.direct
