Do roku 2049 na Górnym Śląsku mają zostać zlikwidowane kopalnie węgla kamiennego. Oznacza to również zmierzch tradycji górniczych sięgających czasów pruskich. Za przykład posłużyć mogą choćby mundury górnicze wprowadzone przez Grafa Redena w roku 1795. Tradycje te łączyły ze sobą całe pokolenia autochtonów, a tym samym stały się jednym z fundamentów górnośląskiej tożsamości.
Czytaj dalej
Tytuł Studenta Roku 2023 Uniwersytetu Śląskiego otrzymała Daria Socha, wieloletnia autorka Spectrum.direct. Nagrodę otrzymała z rąk Rektora UŚ, prof. dr hab. Ryszarda Koziołka. Konkursy takie Uniwersytet Śląski rozpisuje od lat, a ten należy do najbardziej prestiżowych wydarzeń na uczelni. Daria Socha studiuje dwa kierunki: prawo oraz dziennikarstwo.
Czytaj dalej
Alternative für Deutschland jest partią, której członkowie jawnie odwołują się do tradycji narodowego socjalizmu. Można by na to machnąć ręką, gdyby AfD nie było najsilniejszą partią polityczną na terenie dawnego NRD. Autochtoni mają instrumenty, żeby się temu haniebnemu trendowi przeciwstawić.
Czytaj dalej
Budowanie autochtonicznej tożsamości musi opierać się o jakieś konkretne artefakty. I to właśnie zabytki architektoniczne z czasów pruskich znakomicie się do tego nadają. Mogą one stanowić materialne punkty odniesienia dla tworzenia poczucia kulturowej odmienności. Wielką stratą jest dlatego ginąca parowozownia w pobliżu dworca PKP Katowice.
Czytaj dalej
Gliwicki oddział TSKN przeobraża się dokładnie w odwrotnym kierunku, jak większość podobnych organizacji. Inne koła DFK przechodzą tożsamościowy kryzys i kurczą się. Tymczasem oddział kierowany przez Agnieszkę Dłociok przeżywa swój rozkwit i ciągle drukuje nowe legitymacje dla zbłądzonych Ślązaków.
Czytaj dalej
Najważniejszym tematem tegorocznego zjazdu VdG, była dyskryminacja młodzieży ze środowisk mniejszości niemieckiej, której pozbawiono części godzin nauki języka niemieckiego w szkołach. Dziwiła jednak próba upolitycznienia tego smutnego procesu do celów wyborczych. Oprócz tego był zjazd świętowaniem zadowolenia samego z siebie i realizowanych projektów.
Czytaj dalej
Prezentujemy tekst Moniki Szymury o obecności wodnych demonów w życiu jej dziadków. Autochtoniczne środowisko setki lat kochało legendy i fantastyczne opowieści, które godziło z głębokim katolicyzmem. Wszystko to tworzyło niezwykłą specyfikę tej ziemi. Dziś z tej archaicznej Śląskiej tożsamości niewiele zostało.
Czytaj dalej
Co dziś wydawałoby się nieomal absurdalną propozycją, w pierwszych latach istnienia VdG było możliwe. Na deskach Teatru im. Jana Kochanowskiego w Opolu powstała niemieckojęzyczna inscenizacja musicalu „Aus dem Leben eines Taugenichts”, której artystycznym opiekunem był zmarły przed kilkoma dniami Maciej Prus.
Czytaj dalej
Ekspozycja „Niemcy w Polsce - historia i teraźniejszość” jest chyba najbardziej profesjonalnie zrealizowaną inicjatywą organizacji mniejszości niemieckiej. Ma ona wielu współautorów, ale zasadnicze piętno wycisnęły na niej dwie silne kobiety, Weronika Wiese i Alicja Schatton. Wystawę odwiedził prof. dr hab. Krzysztof Ruchniewicz. Niżej publikujemy refleksje tego wybitnego historyka na jej temat.
Czytaj dalej
Starosta Strzelecki Józef Swaczyna był zaangażowany w działania mniejszości niemieckiej od samego początku. Niedawno otrzymał Krzyż Zasługi na Wstędze Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec. Odznaczenie wręczył mu Konsul Generalny Niemiec we Wrocławiu Martin Kremer. W rozmowie Starosta pesymistycznie ocenił perspektywy organizacji mniejszości niemieckiej.
Czytaj dalej
Kwestia, czy Wrocław powstał w 1945 roku, czy kilkaset lat wcześniej, budzi wśród mieszkańcach tego miasta wiele kontrowersji. Pytania te odżyją zapewne znowu po odnalezieniu barokowej rzeźby Neptuna. Stała ona na Placu Nowy Targ i była przez kilkaset lat symbolem miasta. Postulaty przywracania niemieckich pomników budzą tu zawsze gwałtowne emocje.
Czytaj dalej
Dwujęzyczne, polskie i niemieckie nazwy geograficzne mają dla wielu mieszkańców Górnego Śląska ogromne znaczenie. Są one dla nich symbolem prawa do podkreślania swojej kulturowej odrębności i społecznego równouprawnienia. I rzeczywiście jest na Górnym Śląsku kilkaset miejscowości, przed którymi takie dwujęzyczne tablice stoją. W ostatnich latach możliwości ich dalszego tworzenia zostały jednak ograniczone. Zdaniem wielu samorządowców wynika to z ogólnego pogorszenia się relacji polsko-niemieckich.
Czytaj dalej
Na przestrzeni setek lat polskie i śląskie elity utrzymywały ze sobą różne relacje. Ale prawdą jest też, że przedstawiciele prostych, mieszczańsko-rolniczych środowisk, kontaktów ze sobą nie utrzymywali prawie żadnych. Wpierw austriacko-polska, a później prusko-rosyjska granica była dla przytłaczającej większości mieszkańców Śląska barierą nie do przebycia. Stąd też tradycje kulturalne na Górnym Śląsku i w Polsce rozwiały się w sposób niezależny. Różnice są do dziś widoczne, a odrębne zwyczaje są nadal kultywowane.
Czytaj dalej
Konsolidacja elit społeczności Niemców na Śląsku ma dla tego środowiska zupełnie kluczowe znaczenie. Konieczne jest stworzenie nieformalnej płaszczyzny, na której mogą się ludzie ci wzajemnie poznać i wymieniać swoimi poglądami. Oficjalne zebrania raczej utrudniają komunikację, niż ją ułatwiają. Dlatego tak kluczowe znaczenie mają spotkania organizowane przez opolski konsulat, gdzie wydarzenie artystyczne jest pretekstem do rautu. Tak też było przy okazji koncertu noworocznego w opolskiej filharmonii.
Czytaj dalej
Na Górnym Śląsku coraz więcej Billboardów, reklam, szyldów sklepowych jest w języku śląskim. Widać je powszechnie w sklepach Kaufland, czy katowickim Silesia City Center, gdzie pojawiły się dwujęzyczne oznaczenia działów produktów. Przy nazwach polskich, znajdziemy również nazwy śląskie. Międzynarodowe koncerny, nie bacząc na polityczną poprawność, dostrzegły sposób, by wzbudzić dla siebie sympatie wśród autochtonów. Strategia okazała się wielkim sukcesem.
Czytaj dalej
Joachim Glensk należał do grona członków założycieli Konwersatoriom Eichendorffa, które powstało przed 30 laty. Po śmierci Adolfa Kühnemanna wydawało się, że stowarzyszenie się rozpadnie. Tymczasem prof. Glensk podjął się w 2019 dzieła ratowania organizacji. Objął stanowisko prezesa i dzięki jego zaangażowaniu ilość realizowanych projektów rozwinęła się na nieznaną dotąd skalę. Zawsze służył pomocą i kompetentną radą. Zawdzięczamy mu bardzo wiele i jego odejście stanowi dla nas wielką stratę. Nasz prezes był także wybitnym prasoznawcą i historykiem Górnego Śląska. Do końca był aktywny zawodowo. Prof. zw. dr hab. Glensk umarł 7.01.
Czytaj dalej
Dla młodszego i średniego pokolenia represje jakie spadły na społeczność autochtoniczną na Górnym Śląsku na początku 1945 roku długo wydawały się absurdalne i całkowicie niezrozumiałe. Skala zbrodni była tak wielka, że wymykała się ona wszelkiej racjonalnej refleksji. Zmieniło się to dopiero po ujawnieniu rosyjskich zbrodni na Ukrainie, które dzieją się niejako na naszych oczach. Pozwoliło nam to bezpośrednio odczuć i zobaczyć do czego zdolni są Rosjanie. Teraz lepiej zrozumieliśmy, co się w 1945 roku na Górnym Śląsku wydarzyło.
Czytaj dalej
Przyszły papież Benedykt XVI - kardynał Josef Ratzinger - odwiedzał Górny Śląsk wielokrotnie. Chętnie deklarował się jak przyjaciel mieszkańców tej ziemi i miło ich też później wspominał. Na Górnym Śląsku bywał na zaproszenie osobistego przyjaciela, arcybiskupa Alfonsa Nossola. Obaj wybitni teolodzy przyjaźnili i wzajemnie inspirowali się całe dziesięciolecia. Ratzinger był później pierwszym od setek lat Niemcem, który został papieżem. Niżej cytujemy wystąpienie arcybiskupa Nossola na konferencji poświęconej wizycie Benedykta XVI w Polsce. Odbywała się ona w marcu 2011 roku w Kamieniu Śląskim.
Czytaj dalej
Spectrum.direct patronowało niezwykłej inicjatywie współpracownika naszej redakcji Johanna Sotora oraz jego przyjaciela Alana Jasika . Nazwali oni ją #Gyszynk_dlo_bajtla. Namówili autochtoniczne dzieci do pisania gwiazdkowych oczekiwań po niemiecku, albo po śląsku. Tą decyzje pozostawiono dzieciom i ich rodzicom. Inicjatorzy pozyskali sponsorów i udało im się spełnić wszystkie życzenia. Celem akcji było zainspirowanie najmłodszych do stawiania sobie pytań o własną, autochtoniczną tożsamość.
Czytaj dalej
Dla kreowania regionalnej tożsamości kluczowym procesem jest uświadomienie sobie miejsc pamięci, które stanowiły rodzaj kamieni milowych historii. Takimi miejscami mogą być rzeczywiście realnie istniejące geograficzne obiekty, ale również wydarzenia, działa sztuki, czy konkretni ludzi. Artefakty, do których odwołujemy się mówiąc o własnych korzeniach. Natalia Klimaschka zaproponowała na wystawie w RCK pt. „Raciborskie miejsca pamięci” obiekty, które dla niej osobiście mają szczególne znaczenie.
Czytaj dalej
Można odnieść wrażenie, że promotorzy budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego marzą o wielkim wydarzeniu, które podniesie ich narodową dumę. W środku Polski ma powstać ogromne lotnisko, które ma kosztować niewyobrażalną kwotę kilkudziesięciu miliardów złotych. Inwestycja budzi wiele wątpliwości. Pojawiają się głosy, że bardziej służyć ma on kreowaniu mocarstwowej wizji kraju i że pieniądze powinny być przeznaczone na budowę nowoczesnej sieci kolejowej o szybkości 350 km/h.
Czytaj dalej
W ramach dyskusji Spectrum.direct na temat związków pomiędzy środowiskami śląskimi i mniejszością niemiecką prezentujemy kolejny tekst, którego autorem jest publicysta, Piotr Zdanowicz. Środowiska śląskie konsekwentnie przyczyniają się pielęgnowania niemieckich tradycji i chętnie się do nich odwołują. Tymczasem liderzy mniejszości niemieckiej często wręcz odmawiają Ślązakom prawa do inności. Zdanowicz nawołuje do solidarnej współpracy. Zapraszamy do lektury jakże interesującego tekstu.
Czytaj dalej
Alexander von Humboldt uchodzi za najwybitniejszego niemieckiego uczonego wszechczasów. Jego imię nosi Uniwersytet w Berlinie i nowo odbudowany zamek królewski w stolicy Niemiec. O związkach Alexandra von Humboldta ze Śląskiem wiedziano dotąd bardzo niewiele. Spectrum.direct wspólnie z Teresą Kudybą postanowiło wypełnić tę lukę i stworzyć film o obecności Humboldta na terenie współczesnej Polski. Wczoraj odbyła się premiera filmu. Produkcję finansowała IfA Stuttgart.
Czytaj dalej
Zapraszamy na wystawę prac fotograficznych “W cieniu Eichendorffa. Raciborskie miejsca pamięci”. Jej autorem jest nasza redakcyjna koleżanka, Natalia Klimaschka. Wernisaż wystawy odbędzie się w dniu 7 grudnia 2022 o godzinie 18:00 w Raciborskim Domu Kultury przy ul. Chopina. Kuratorem wystawy jest prof. dr hab. Piotr Muschalik z katowickiej Akademii Sztuk Pięknych. Autorka pokaże miejsca, które uważa za fundamenty jej regionalnej tożsamości. Niżej jej tekst.
Czytaj dalej
Rząd Niemiec podjął postanowienie, że każdy, kto w przyszłym roku skończy 18 lat, otrzyma od państwa niemieckiego „Paszport Kultury”. Wiązać się będzie z jednorazowym prezentem w wysokości 200 euro. Pieniądze mogą zostać przeznaczone wyłącznie na partycypację w życiu kulturalnym. Regulacja dotyczy osób z niemieckim obywatelstwem, a więc również i śląskich autochtonów. Zobaczymy, czy między innymi opolscy licealiści zapełnią pociągi do Berlina w drodze na tamtejsze wydarzenia kulturalne.
Czytaj dalej© Spectrum.direct
45-676 Opole, ul. Miodowa 1
Tel.: 0048 601 180 176
E-mail: redakcja@spectrum.direct
Projekt graficzny:
www.tstrojecki.pl
